ESİR ŞEHRE DÖNÜŞ- EZGİ YAVUZ

 

 Kütüphanede basın tarihi araştırması yapan genç kadın, Osmanlı zabiti Mehmet Ali üsteğmenin intihar haberine denk gelir. Bu haberden çok etkilenir ve tarihteki o günü değiştirmek arzusuyla yanıp tutuşur. Sihirli sözcükle yani “keşke” diyerek kolundaki saati aktifleştirir ve bir anda kendini 1920’lerde bulur. Mehmet Ali Üsteğmenin intihar ettiği bilinen ada vapuruna biner ve onu engellemeye çalışır. Başarılı olur ve bu vesileyle Mehmet Ali üsteğmenle Asiye tanışır. Asiye gidecek bir yeri olmadığından o gece üsteğmenin konağında kalır. Sabah kimse uyanmadan konaktan çıkan Asiye’yi üsteğmen çok merak eder. Arar sorar ama bir türlü o gizemli kadından bir iz bulamaz. Hatta bir an Asiye’nin kendi kafasından uydurduğu bir hayal olduğunu bile düşünür. Sultanahmet meydanında “Kaçın! Bomba var kaçın!” diyerek bombanın üzerine doğru korkusuzca koşan Asiye’yi Mehmet Ali üsteğmen görür. Patlama esnasında yaralanan ve saati parçalanan Asiye’ye üsteğmen yardım eder. Kendi çağından birden feminist düşüncenin çok da hakim olmadığı bir döneme gidince ilk başlarda biraz zorlansa da zamanla alışır. Önce kendine güzel bir çeviri işi bulur. Böylelikle çalışıp saatini tamir edecek olan ustaya parasını ödeyebilecektir. Sonra günümüzün Mor Çatısı olan Hatuniye dergahında kalmaya başlar. Orada bir sürü kadının hikayesine tanıklık eder. Zaman geçtikçe Mehmet Ali üsteğmenle yakınlaşan Asiye saati tamir olduktan bir süre sonra tekrar Üsteğmen’in hayatını kurtaracaktır. 100 yıl sonra Artık esir olmayan İstanbul’da aynı gökyüzüne bakmanın, aynı vapura binecek olmanın verdiği huzurla seve seve ölüme koşar Asiye.

 Osmanlı Kadın Hareketi’nin ve Milli Mücadele dönemi ruhunun çok iyi yansıtıldığı bu kitapta yazar ustalıklı diliyle olayları birbirine bağlıyor ve olağanüstü bir kurgu sunuyor bizlere. Öyle akıcı bir kitap ki bir solukta kendini okutuyor. Hep diğer sayfada ne olacağının heyecanıyla çeviriyorsunuz sayfaları. O dönemin şifacı ve bakıcı kadınları, cephelere mühimmat götürülmesine yardım eden kahraman kadınlarının umutsuzluğa karşı açtıkları savaşı da okuyoruz bir yandan. Kanlarının son damlasına kadar direnip umudun bir simgesi olan kadınların 100 yıl öncesinden gelen hikayesi bugünümüze de ışık tutuyor. Bir şeylerin değişebileceğinin ümidini veriyor bizlere. Milli Mücadele'nin, Osmanlı Kadın Hareketinin ve cumhuriyet kadınlarının izinden gidenlere sevgi ve saygıyla... Keyifli okumalar dilerim.

Adı:Kadın Öykü Seçkisi

 

"Adı: Kadın Öykü Seçkisi"

 Bu öykü seçkisine katılırken kazanabileceğime dair bir ümidim yoktu. Şansımı denemek istedim. İyi ki de denedim. Hayranı olduğum pek çok kadınla tanışma fırsatı buldum böylece. Kadınlara yazma ve sesini duyurma imkanı veren ve çocukluğumdan beri okuduğum Nazlı eray, Gülten dayıoğlu. Buket uzuner gibi isimlerle aynı kitapta olmamı sağlayan bu projeye ve Ayrıkotu kitaba çok teşekkür ediyorum. Pek çok şeyin ilkini yaşadım bu kitapta. Kalpleri birbirinden güzel kız kardeşler edindim. Tam ağlayacakken tutulan elin sıcaklığını hissettim. Lansmana kadar hiç tanışmıyorduk belki ama derdi ortak olan bütün kadınlar olarak birbirimizi çok iyi anladık.8 Mart'ta yüzümde kocaman bir gülümsemeyle dolandım İstanbul sokaklarını.
 Kadınlar günümüzün en güzel hediyesi bu kitabın gelirlerinin Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı'na bağışlanması oldu. Tüm kadınlar için bir temsil niteliğinde bu kitap .Gücümüzün, ufkumuzun ve neşemizin her geçen gün artacağının bir kanıtı. Beni bu seçkiye girmeye layık gören tüm jürilerimize ve seçkide yer alan diğer tüm kadınlara, Emeği geçen herkese sonsuz teşekkür ediyorum.
Etiketlere ve metalaştırmalara maruz kalmadan eşit ve özgür bir dünyada yaşayabilme ümidiyle.💜

"Adı: Kadın Öykü Seçkisi " Kitabımız tüm kitapçılarda raflarda. Aldığınız kitabın geliri Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı'na bağışlanacaktır. Böyle güzel bir amaçla  çıkmış kitabımıza ve kadınlara destek olmak için kitabımızı satın alıp daha fazla kişiye ulaşmasını sağlayabilirsiniz. Siz de kadınlara umut olun. Hep birlikte güçlenelim.😇

Online sipariş için aşağıdaki bağlantılara tıklayabilirsiniz.

ayrikotukitap
dr

kitapyurdu
trendyol

Kıyamet Emeklisi

 Şule Gürbüzün 2 cilt ve toplamda 924 sayfadan oluşan kitabı fiziki ağırlığının yanı sıra ruhsal bir ağırlıkla çöküyor üzerinize. Detaylı ve incelikle işlenmiş güzel bir roman okuyoruz.Sadece roman demek yeterli olmaz. Bir felsefe, bir tasavvuf belki de. 

 Ana karakterimiz Azizin 15 yaşında aile evinden kaçmasıyla olay örgüsü başlar. Aziz dilsiz orucunda olan ve onlarla hiç konuşmayan babası, eşine itaat eden annesi ve evin gözde çocuğu abisiyle anlaşamaması üzerine evden kurtulmak için çıkar gider. Sokaklarda dolanırken bir vesileyle sarılık tekkesi adında Hasan dedenin ve ayısının bulunduğu bir tekkeye girer. Biraz orada kalır. Ayıya yoldaş olur. Sonra Hasan dede Azizi melami tekkesine Hilmi babanın yanına götürür. Hilmi babanın yanındayken kendi babasından görmediği şeylerin arayışına düşer. Din ile beraber kendi içindeki benliklerle ilgili de bir arayışa geçer. Baba dediği Hilminin de yanından bir vesileyle alınınca bu sefer uşşaki teknesine Kemaleddin efendinin yanına gider. Erzuruma Ayçukuru köyündeki harabe bir kulübeye inzivaya gönderilir. Orada kendiyle ve Allah'la baş başa kalıp dünyanın derdinden tasasından arınacakken bir yandan da yaşamanın yollarını arar. Komşulardan ekmek yapmayı öğrenir,temizlik yapar,kendine bakmayı öğrenir. Komşularına da yaptığı yemekten ve ekmekten verir. Kendi içindeki sorgusu hep devam eder bu süreçte. Sonra bir gün şehir merkezinden bir haber gelir ve evine geri dönmesi gerekir. Dilsiz orucunda olan babası annesiyle birlikte evlerindeki bir yangında kimseden yardım isteyemeden ölürler. Anne ve babasının küllerine bakıp ağlayan Aziz , abisi Ademle de aralarında hiçbir kardeşlik bağı kalmadığından yapayalnız kalır. Hocası Kemaleddin efendinin tavsiyesiyle lise diploması alma sınavına girer. Diplomasını alır. Askere gider gelir ve artık dönecek bir evi sığınacak bir babası kalmayınca tavsiye edildiği üzere İstanbul'a Nuhu adında bir adamın yanına gider. orada iş bulup çalışmaya başlar. Manisalı Tevhide diye bir kızla evlenir. Evliliğinde de aradığı şeyi bulamaz. Yine içine kapanmaya devam eder. Adil adında ilk çocukları doğar. Aziz eve hiç uğramayan günün çoğunu Nuhuyla ya da evin terasında yalnız başına oturarak geçiren ilgisiz bir baba olur. Tıpkı kendi babasının yaptığı gibi. 2 yıl sonra da alev adında bir kızları olur. Tevhide bu sefer evlilikten ve aileden bulamadıklarını alevde aramaya koyulur. Aleve mandolin alır, onu kurslara yazdırır, güzel sanatlara gönderir ama alev de kendini hep babasına yakın hisseder. Adil daha içine kapanık ve nevrotik bir çocukken Alev babasının sorguladıklarının peşinden giden, abisinin hüznünü hisseden derin bir görüşe sahip olan bir çocuktur. Aziz aile hayatına devam ederken bir yandan da babanın yanından ani ayrılışının vicdan azabını dindirmek için tekrar Erzurum'a döner. Arar sorar bildiği bütün tekkelere gider ama babayı bulamaz. Onun öldüğünü öğrendiğinde mezarına gidip onunla vedalaşır ve evine geri döner. Döndüğünde hiçbir şey eskisi gibi olmaz. Aziz işten ayrılır. Kendini ardiyeye kapatır, kimseyle konuşmadan ,su ve zeytin harici bir şey yiyip içmeden 2 ay yaşar. Bu hayattaki günlerinin yavaş yavaş sonuna geldiğini anlayan aziz emekli olmaya karar verir: Kıyamet emeklisi. 

Dünya azizin gözünde hep sorgulanması gereken, sorgulandığında bulunanın da kabul edilmemesi gereken bir yerdi hep. Emekli olurken rahat göçmüştür bu dünyadan umarım. Ayrıca kitapların kapak fotoğraflarını bizzat Erzurum Ayçukuru köyüne giderek Şule gürbüz çekmiş. 1.cildin kapağı evin içine yani azizin iç dünyasına bakarken ikinci cilt evin dış kapısına manzaraya bakıyordu. Bu kapakların da bizim için ve romanın gidişatı için önemi çok büyük.

 Bir kez daha hayran kaldım aklına ve kalemine, kendini ifade edişine. İyi ki varsın Şule Gürbüz. İyi ki tanıştırdın bizi Azizle. İyi ki bizi kendi içimizdeki harabeyle tanıştırdın.

ORTADOĞUDA KLAVİKULA

Bir katlin seri olup olmadığıyla ilgiliydin çoğu zaman

Bense kötü sesimle şiirler okurdum sana

Ciddiyeti bir kürdanla fırlatıp attık.

Biraz lahmacun, biraz ezogelin tarlası, biraz incir çorbası

Zühre’yle her konuda zıttık.

Neyse ki sen adını her şeye yakıştırırsın

Kısa eteğinin tokadını

Burnundan akan kanınla yazmıştın.

Güçlüyüz elbet,

Puduhepa’nın ilhamıyla, kurbağanın kokusuyla,

Ancak öldüğümüzde anlaşılacaklarımızla

Sen yine de devam et

Hep inandıklarına tutunmaya.

Ama bu apaçık farkına varışla ne yapacağız?

Tüm bu zıtlığımızla,

Nereye gitsek peşimizde benliğimizle,

Ah Zühre!

Sıkışıp kaldık dişiliğimize.

Hangi düğüme elimizi atsak

Kayıtsız, körleşiverecek bize.

Sen Ortadoğu’da Zühre’sin.

Tüm tokatların ortasında apaçık yanağınla

Hazırsın herkese karşı savaşmaya

Gömüleceğimiz yer elbet bellidir: klavikula

Nazım Hikmet Anısına...

Nazım Hikmet Türk edebiyatının en ünlü şairlerinden birisidir. Şair bir dönem siyasi düşünceleri sebebiyle cezaevine girmiştir. “Bugün Pazar” şiiri 1938’de Ankara Merkez Komutanlığı Cezaevi’nde yazılmıştır. Bugün pazar. Bugün beni ilk defa güneşe çıkardılar. Ve ben ömrümde ilk defa gökyüzünün bu kadar benden uzak bu kadar mavi bu kadar geniş olduğuna şaşarak kımıldamadan durdum. Sonra saygıyla toprağa oturdum, dayadım sırtımı duvara. Bu anda ne düşmek dalgalara, bu anda ne kavga, ne hürriyet, ne karım. Toprak, güneş ve ben... Bahtiyarım...
 

Bir bilim adamının romanı: Mustafa İnan

 Roman iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Mustafa İnan’ın doğumundan eğitim hayatı bitene kadarki dönemdir; ikinci bölümde ise hocalığından ölümüne kadarki süreç anlatılmaktadır

 Eser, Mustafa İnan’ın şivesi ve görüntüsüyle çok benzeyen bir çocuğun Fen Fakültesine giriş sınavı sonuçlarını öğrenmek için beklediği bir kuyrukta başlar. Kuyruktaki diğer öğrenciler, çocuğa taşralı olarak bakmakta; onun sınavı kazanamayacağını düşünmektedir. Yan blokta ise “Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu” ödülleri dağıtılmaktadır. Orta yaşlı bir adam çocuğun yanına gelir. Bilimle uğraştığı belli olan bu orta yaşlı adam, Mustafa İnan’dan bahseder çocuğa. Törende “Bilim Hizmet Ödülü” ölümünden dört yıl sonra Mustafa İnan’a verilecektir. Törende çocuk, Mustafa İnan hakkında çok şey öğrenir. Oğuz Atay, bu orta yaşlı adam vasıtasıyla Mustafa İnan’ın hayatını anlatmaya başlar.

1971’de bilime verdiği hizmet dolayısıyla ödül alan Mustafa İnan, 24 Ağustos 1911’de Adana’da seyyar posta memuru Hüseyin Avni Bey’in oğlu olarak dünyaya gelmiştir. Ekonomik durumları pek parlak değildir. Mustafa’dan önce altı çocukları ölmüştür. Mustafa’nın yaşaması da bir mucizedir. Çünkü Anadolu’da o dönemde fakirlikten salgın hastalıklar, kazalar, tıbbi imkânsızlıklar kol gezmektedir. Küçük yaşta damdan düşen Mustafa zor kurtulmuştur. Yazar, “Mustafa İnan ölseydi bilim hayatımızda çok büyük bir boşluk olacaktı der. Mustafa'nın çocukluk yılları 1. Dünya Savaşına denk gelir ve Adana Fransızlar tarafından işgal edilir. Aile, bundan sonra Anadolu'daki tüm halk gibi maddi sıkıntılar içinde bocalar. Mustafa zayıf bünyeli olduğu için ona özen göstermeye çalışırlar. Mustafa bu sıkıntıları erken yaşta tanıdığı için ağırbaşlı ve durgun bir kişiliğe sahip olmuştur. Kısa bir süre sonra, Mustafa'nın babası işi nedeniyle diğer şehirleri de gezmek zorunda kalır. Bu yüzden annesi, yokluk içinde, düşmanların işgal ettiği bir şehirde yapayalnız kalakalır. Bu yüzden yollardaki eşkıyalara rağmen Mustafa, kardeşleri ve annesi Adana'dan kaçmak zorunda kalırlar. Konya'ya yerleşirler. Mustafa İnan burada Mevlânâ'nın şehre verdiği manevi havanın da etkisiyle Divan Edebiyatına ilgi duyar. Bu arada maddi sıkıntıları gittikçe artan ailesi, tatillerde Mustafa İnan'ı bir kuyumcunun yanına çırak olarak verir.

Mustafa İnan, eğitim hayatı boyunca hiç defter kullanmaz. Çok zeki olduğu için buna gerek duymaz. Fakat babası kitapla, defterle uğraşmayan bu çocuğun okumayacağını düşünür. Mustafa, ailesine yük olmamak için kitap da almaz. Bu yüzden, sabahlan erkenden kalkar; mektepteki yatılı okuyan çocukların kitaplarından çalışır. Savaş yılları, ekonomik sıkıntılar Mustafa'yı erken olgunlaştırmıştır. Mustafa İnan, öğrencilik yıllarında öğretmenlik de yapar. Arkadaşları konuyu anlamadıkları zaman Mustafa İnan'a gelirler; Mustafa onlara kısa sürede konuyu mükemmel şekilde anlatır. Öğretmek onun için vazgeçilmez bir tutkudur. Adana Lisesi'nde öğrenim gören İnan, arkadaşlarına hep yol gösterir, onlara okumalarını söyler ve ufuk kazandırmaya çalışır. Bu yüzden okuldaki herkesin dostudur.

 Mustafa, 19 yaşında iken babasını kaybeder. Bütün ailenin geçimi Mustafa'nın sırtına yüklenmiştir. Bilim adamı ve öğretmen olmak istemektedir. Fakat bilgi ve zekâsına rağmen ailesi için en kolay yoldan para kazanabileceği okulu tercih etmelidir. Bu yüzden, liseyi birincilikle bitiren Mustafa, fen fakültesine kayıt yaptırır. Arkadaşlarının gönlü razı olmaz ve ondan habersiz kaydını mühendislik fakültesine alırlar. Derslerde üstün bir başarı gösterir. Hocaları ona 'Doçent' demeye başlarlar. Mustafa İnan, bu yıllarda ülkesi için çalışmaya, öğretmenlik yapmaya kesin karar verir. Almanca kursuna gider; her geçen gün kendini yetiştirmek için uğraşır. Mustafa İnan, üniversitede okuduğu yıllarda pozitif bilimler yeni yeni gelişmektedir. Bu yüzden aksayan pek çok şey vardır. İşini yapamayan, öğrenciye çok sert davranan hocalar, Mustafa'yı daha da idealist yapar. Ailesinin geçimine katkıda bulunmak için bu yıllarda lise öğrencilerine ders vermeye başlar.

 Bu güzel kitabı bu vesileyle herkese önermek istiyorum. İyi okumalar.

Şiir Bize Ne Yapıyor?

  Şiir TDK'ye göre "Düş gücüne, hayale ,imgeye ,gönle seslenen, an, duygu, coşku uyandıran, etkileyen şey." anlamına gelir. Herkese göre tanımı değişmekle beraber şiir onu yazana değil, ona ihtiyacı olana aittir." Şiir okuyana aittir. Şiir bazen bizim konfor alanımız bazen de hapishanemizdir.

  Aynı şiiri içimizden ve dışımızdan ayrı ayrı okuduğumuzda, ilk bakışta fark etmediğimiz yeni anlamları görürürüz. Bu yönüyle şiir oldukça tesirlidir. Bazen kafiyelerle ölçülerle bezenmiş bazen de serbest ve kural tanımazdır. Şairin içinden binbir güçlükle döktüğü, bizim ise bir çırpıda okuyuverdiğimizdir. 

 Bazı şiirler adeta sindirim sorunlarıyla eşdeğerdir. Tükettiğiniz anda insanı kıvrandırır sözcükler. Hazmetmek ve anlamını kavrayabilmek için uzun zaman gerekir. Bu zaman boyu tükettiğiniz veya işittiğiniz şeyin ağırlığıyla kıvranır durursunuz. Şule Gürbüz'ün de dediği gibi " Çok şaşarım şiir sevenlere, okuyup geçenlere, kitabı kapatıp yemek yiyenlere, o bakışla yaşayıp da ölmeyenlere. Şiir sevilmez ki, öyle duyulur, öyle bakılır, hastalanılır, zehirlenilir ,ölünür. Şiir sonunda öldürür. "İşte şiir bize tam da bunları yapıyor. Okunduğu andan itibaren büyük bir coşku çoğu zaman da ağrı kazandırıyor. Eliniz kolunuz bağlı ve bir köşede kıvranırken şiirden çıkardığınız anlam, okurken ki ruh durumunuz sizi hakikatli bir ölüme hazırlıyor. Bunun dışında şairlere çok da bir anlam yüklememek lazım. Neticede onlar da kendi içlerinde pek çok ideolojinin ve sınırlandırılmanın savaşını veriyorlar. Dolayısıyla "Orhan Veli de Cemal Süreya da Necip Fazıl da Nazım Hikmet de İsmet Özel de bizim." Çünkü duygu bizim, kavram bizim, şiir bizim. 

 Şiir okuyanındır diye boşuna dememişler. Okuyan biziz, etkilenen biziz. Dolayısıyla şiir hangi ideolojiyi barındırırsa barındırsın eğer içinizde bir yere dokunabiliyorsa, orada olduğundan haberinizin bile olmadığı bir duyguyu uyandırabiliyorsa size ait oluyor. Hayata dair yeni bir bakış kazandırarak şiir size pek çok şey yapıyor. Son olarak Süleyman Çobanoğlu'nun İtibar dergisinin 37. sayısında yazdığı bir şiirden alıntı yaparak bitirmek istiyorum.

   "Sen şiir sanıyorsun, kan geliyor ağzından..."

          Şiirle kalın...

Maddelerle ilgisi yok

 Çift fonksiyonlu ya da yer kaplamayan şeyler tüm avantajlarına rağmen diğerlerinden pek de farklı değillermiş aslında. Örneğin açılır kapanır bir masa çoğunlukla yer kaplamaması açısından faydalı görünse de sabit ders çalışma masaları ile karşılaştırıldığında mekanizması daha kolay bozuluyor. İki uçlu renkli kalemler bir ucu ince bir ucu kalın olduğundan avantajlı görünmesine rağmen içindeki mürekkep miktarı tek uçlu kalemle aynı miktarda. Dolayısıyla ayrı ayrı iki kalem almaya gerek yok derken aslında muhtemelen daha hızlı tükenebilecek bir kalem satın almış oluyorsun. Çift fonksiyonlu kullanılabilen şeyler çok avantajlı ve sihirli görünürken aslında tek tek aldığında kullanabileceğin şeylerle eşdeğer olmuş oluyor. Bazen bir şeylerin içinde her iki fonksiyonu da bulundurması , tek bir fonksiyon barındırmasından evla değildir. Kısaca çok fonksiyonlu olmak bazen sizi daha çabuk tüketir, daha hızlı yıpratır. halbuki daha kullanışlı ve uzun ömürlü kullanabileceğinizi varsayarak çıkarsınız yola. Birkaç avantaj yüzünden gözünüz boyanmıştır yalnızca.

" Neden ikisini birden tek bir madde olarak kullanabilecekken ayrı ayrı alayım ki, çok mantıklı" diye düşünürsünüz. Fakat o maddenin iki fonksiyona birden yetmeye çalışırken ki yıpranma payını hesaba katmazsınız.  Bir kalemi ve masayı örnek vererek açıklamaya çalışsam da argümanın özünde kişinin çok fonksiyonlu olması her koşulda iyi değildir savı var. Bazen normalde olacağından daha hızlı yıpranır, daha çabuk tükenirsiniz. Ayrıca bu konunun maddelerle hiçbir ilgisi yoktur.

Bir Mektup

“Belki hayat bir şeye başlama çağrısı yapıyordur. Var oluşun evet ve hayırının uyandırdığı duygular, her türlü yolculuğa başlamak için iyi bir nokta. Doğmak için doğru zamanı bekleyen bir canlı gibi kısıtlamalar da kendinden başka bir şey olarak doğacağı anı bekliyor.

 Güneş adillerin üzerinde olduğu gibi adaletsizlerin üzerinde de ışır. Sevinç bize dışarıdan verilmez. Birini ancak dışından topladığı sesler kurtarabilir. Henüz hiçbirimizin burada olmadığı bir zaman vardı. Kozmik başlangıç.  Ama insanlar gerçek ve doğrunun ne olduğunu bilemiyor, sadece her yeni durumda ne olmaları gerektiğine karar verebiliyor.

 Hatırlanamayacak kadar acı veren şeyler var. Çocukluk gibi. Dolmak isteyen daireler var. Bir bardak su almak için ayağa kalkan biri pencerenin önünden geçtiğinde ışıkta hızla dağılan toz zerrecikleri var.

 Zamanın başlangıcında içimize bir yaratılış fikri mi yerleştirildi. Neye dönüşeceğimizi bizi yoğururken ellerinde bilen bir çömlekçi tarafından.

 Affetmek yakıcı bir şeydir, ateşle çalışır. Artık ihtiyaç duymadığım şeyleri yakar. İnsan ancak artık ihtiyaç duymadığı şeyleri affedebilir. Lütuf nehri asla kurumaz derler. Bu nehir asla kurumaz. Sanmam.

 İçimden bir ses sana ne verilirse verilsin yeterli olmayacak çünkü bütün bunları içine koyacağın bilinçle şekillenmiş bir kabın yok diyor; her şey dağılıp dökülüyor. Aslında her karşılaşmanın aynı zamanda bir yok olma demek olduğunu ben zaten biliyordum. Kendimin başka bir versiyonunun daha yok olma anı. Deri değiştiren bir sürüngen gibi ayrılırken içimden yeni bir şey çıkıyor, yaşamaya bununla devam ediyordum. Aslında bu herkes için de böyle.

 Bir zaman açılmaya davet edilmiş bir şey şimdi neden kapansın? Çünkü hayat bunu gerektiriyor derler. Bir kapının aniden açılması, durgun bir merkezden daireye doğru yavaşça açılma, yara dokusunun kapanması, isteksiz ve eksik taraflarını onurlandırmak için işleyen sallantılar ve dönemeçler. Uçurumun tavanı. Eninde sonunda onu yok edeceksem kendimi neden inşa edeyim? Kendimle ilgili daima yanlış şeyler öğrendim. Benden öncekilerin sesini içimde taşıyarak. Tümüyle yeni bir bakma yolu arayarak ve onu bulamadan. Baktığımda bakan neydi? Konuştuğumda konuşan, yürüdüğümde yürüyen, sarıldığımda sarılan, ağladığımda ağlayan, yediğimde yiyen, uyuduğumda uyuyan, uyandığımda uyanan? Bende kendini arayan neydi? Böyle böyle bir şey yapmaktan korkar hale geldim. Bazen bir gün her şeyi anlayabileceğim düşüncesine kapılıyorum, her şeyi, hem de en ince haliyle. Olmanın yeni bir yolunu bulup sonra hemen unutuyorum. Bilme şeklim o kadar hatalı ki bana hiçbir kılavuz, hiçbir kitap yardımcı olamıyor. "Geçmişi unut. Yalnızca devam et." "Senin dediğin olsun. " "Işığı değil gölgeyi takip ettin." "Geri dön. Geri ver. Bundan kimseye bahsetme."

 Hayat uzun bir başkalarının kavramlarıyla baş etme hikâyesi olmamalı. Olamaz. İçeride kalmam söylendi. Kaldım. Kendimi daha önce geçtiğim yollarla dengeledim. Ben, şeyleri başlatmakta mı, onları sonlandırmakta mı, yoksa sürdürmekte mi iyiyim? Bir doğam var ve ben yaşarken kendini yaratan ikinci bir doğam daha. Hep içeride kal diyen yolların sınırına yaklaştığımda bu defa göğsümde bir gücün harekete geçmek için toplandığını duydum. Hiçbir şey yeterli değildi evet ama her şey çok fazlaydı. Ne zaman bir şeyi görmek istesem, gözlerimi o şeyin bedenime yerleşmesi için oyulmuş iki delik olarak kabul ettim. Etmeyen göremez. Ama ben sadece gören değil izleyen de olmak istiyorum. Bir çocuk ya da hayvan değilsem insanların gerçeği söylediğini nasıl bilebilirim? Gerçekten önemli olan nedir?

Sevgiyi anlamanın tek yolu sevmektir. Ölümü anlamanın tek yolu ölmektir. Bu düşünce acı yaratıyorsa da acı, hissizlikten iyidir. Var olmanın tadına ve bir yoluna bakmalı ama ona bağlanmamalı. Bütün izlenimlerden kaçmalı. Geride herkesin hafızasında canlanacak zarif bir beden bırakmalı. Kendinin fikrini, adının hatırasını. Hayatın çokluğu başımı döndürdü. Zirve ve dip. Varoluşun sorun çözmek sokağı. Kaderin tamamlanması. Muhafız. Olaylar bana hâkim oldu.

Derinleşen her şey dikkat gerektirir. Dostların seni yarı yolda bırakabilir. Sütün İçinde süt, Suyun içinde su ve senin içinde sen varsın. Her şey kendi armağanıyla geliyor, dolaşıyor, bakışıyor, gidiyor. Olan oldu. Olanda hayır vardır derler. Sanmam. Tümüyle İnsan olmama yardım edecek şeyleri nerede bulabilirim? Mutlaka yıpranmış olacaklar. Acının eşlik ettiği derin sevgiye yani arzuya yaşama iştahına nüfuz edilmiş değil, olduğu yerde duruyor o, kendinden başka şeylere hayat vererek, hızlandırarak. Yine de bir şeyin yaşaması için illaki başka bir şeyin ölmesi mi gerekiyor. Bir kurtarıcıyı bekleyebilmek için önce kendini inkâr etmelisin. Sonra ortadaki her şeyi süpürecek ikinci bir rüzgâr gelir, toparlayarak süpürüp götürür. Güç yalnızca gizlice kullanılırsa kendini gerçekleştirebilir. Hareket ederek nereye varılabilir? Bu, yutulması zor bir ilaç. Yine de hatırlamaya, bilmeye, sevmeye ve aramaya çalıştım. Birçok defa birçok şeyi, birçok yeri, birçok kişiyi bütün ihtiyaçlarımın sığınağı sandım. Daima yanıldım. Saat bozuldu, makinist öldü. Öyle olmalı çünkü zamanın dışına atıldım. Anlaşılmayacağını bile bile tonlarca şey yaptım. Yollara çıktım, başkaları için yeni yollar hazırladım. Bıraktığımı zannettiğim her şeye tekrar tekrar saplandım, yol üzerinde durmadan geriye katlandım. Görünmez bir elin itmesiyle oldu bu.

Ama hiçbir şey tam olarak tekrar elde edilemez. Her seferinde gizemli bir yan yol, yeni bir kapı belirir. Başlangıç ve son çok önemlidir. Parlaklığının sınırına varan bir yıldız dönerek kendi içine çöker. Kutlamalı. Rahatlamalı. Teslim olmalı. Nefesimin bedenine dokunan çok ince bir zımparaya benzediğini söylemiştin. "İstersen cila bezi de diyebilirsin." Durmak ve yön değiştirmek için doğru zaman geldi. Ritme geri dönüyorum. Başkalarının odalarını temizlemekten usandım. Ateşi izleyeceğim. Ve küllere üfleyeceğim. Gerekirse kederleneceğim. Merhamet ve tesellinin kaynağına doğru yürüyeceğim. Başka bir oyuna, başka bir odaya, başka bir yere gideceğim. Köklerimi yerinden söküp saplarımı etrafa serpeceğim. Yeni bir yer inşa edeceğim. Tüm borçluların borçlarını sileceğim, yeryüzünün bütün topraklarını pay edeceğim, herkesi akşam yemeğe davet edeceğim. Hayata katılmam talep ediliyor. Bir dairede diğerleriyle biz araya gelmem isteniyor. Ama bana söyleyebilir misin bunun ne yararı var? Bir şey gerçekten değişebilir mi?

Hatırlıyorum, kalp genişledikçe hayatın bahçesi de çiçekleniyordu. Aynı anda sayısız büyüme küçülme, azalma artma, çiçeklenme, çürüme. Baş döndürücü bir başlama hevesi. Asla kolay olmadı. Dayanıklılık gerek. Sebat şart. İnsan hayatı boyunca sadece acıyı ve kaybı yaşar. Direnmek kalbin içinde çelişkiler yaratır. Şu anda her şey bana parlak, canlı ve zeki görünüyor. Galiba her şey evrenin başlangıcında da tıpkı böyleydi. Daralma. Açılma. Parlama.

Göçebe yaşantısına dönemem. Dönemeyiz. Yanlışsız bir biçimde var olmayı bilmiyorum. Hayat beni devam etmeye çağırıyor. Bildiğim tek biçimde devam edeceğim. Tamam. Ben, üzüntüden kaçmayı seçiyorum.

N.”

 Bu yazı intihar mektuplarının o kasvetli havasının aksine son derece öz farkındalıkla dolu bir yeniden doğuş seremonisi aslında. Kendinin farkında ve artık ne yapamayacağına karar vermiş bir insanın mektubu. Varoluşunu çeşitli sorularla en sona anına kadar sorgulayan, cevaplar bulamasa da vazgeçişin tatlı huzuruna eren son derece narin bir ruh. İlk okuduğumda bunun intihar mektubu olduğunu kavrayamamıştım çünkü sebebini anlayamadığım bir şekilde yaşam dolu ve gerçeklerle bezeliydi. Ne yazık ki gerçekler her ruha eşit hissettiremediğinden ve hassas kalplerin en büyük düşmanı olduğundan dayanılamaz bir ağrıya dönüşebiliyor. Bu ağrıya dayanabilenler, dayanamayanlar ve dayanabileceği halde bunu yapacak gücü kendinde bulamayanlar için nihan bu mektubu bıraktı.

 Bu mektup kimileri için kasvetli ve son derce depresif olabilir. Ama içinde taşıdığı derin anlamlara bakılacak olursa çok da iyi bir ders veriyor. Yaşamaya farklı perspektiflerden bakıp analiz yapıyor. Bu analizin sonucunda Nihan bir sonuca erişti ve unutulamayacak bir kitap karakteri olarak adını sonsuza yazmaya karar verdi.

Bu mektupta kendinden bir şey bulabilenlere ve Nihan’a….

HÜZNÜ ÇALAN PERİLER

  ( Dört farklı kişi, dört farklı ruh tarafından yazılmış bir ortak şiirdir.)

                                                                                                              (4.11.2022)

 Kıpırdatmıyor bu dert beni yerimden.

Yeşillendi gönlümün kır bahçeleri sonra soldu tek tek

Gerçeklik istiyorum dokunma solsa da çiçeklerime, bırak acımı bile!

Her yaktığım sigara hala ciğerimi solduruyor

Hayatın verdiği rolleri reddediyorum!

Ormandaki küçük yeşil perilerin şarkılarını duyuyorum mağaramdan

Duygularımın şarkısını dinliyorum, Sanırım yıkılışımın türküsü.

Çiziyorum pamuktan bulutların yanına sönmüş yıldızlarımı.

Sen kâinatın en güzel çıkmazısın.

Yapraklarımı döktüm senin topraklarına

Senin yüzünden kendimi aksatmışım, her şeyim olmuşsun ne yazık.

Yokluğunda yediğim içtiğimden de tat alamıyorum. Kimsin? Nasıl buna sebep olabiliyorsun?

Cüretkâr bir yalnızlığın içine doğuyorsun.

“Öldüğümüzde küllerimiz bir olsun, belki hayta bir torun döker külümüzü bahçeye senle ben çiçek oluruz, bir oluruz.”

Anma beni, anamazsın zaten ben kendimi hatırlatırsam varım senin için…

Uzanmak istiyorum derin bir sessizliğin içine

Eski bir intiharın hikayesi okunur dudaklardan,

“Seninle içtiğim şarap haram değildir bana.”

Her şey öyle değil midir? Olması gerektiğinde kaybolur, gider.

Dallarımda asılı kozasından çıkacak renkli kelebekler

Vazgeçtiğim her kuşun kanadından öpüyorum.

Gelincikler kızartmış etrafı, beklerler küçük çocukların soymasını

Deniz istiyorum, soğuk suyla savaşmak, soğuk insanlardan sonra

İlaç gibi gelen deniz ve tatlı meltem.

Hatırlar mısın bilmem eski sevgi dolu günleri, söylesene çok mu zor geriye dönmek?

Geçmişin ağlarına takılıp kalan, maziden bir şarkıdır sesin.

Tekrar tekrar kafamda çalıyorum seni

Bırak notaları da çık kafamdan, çalma senin olmayan her şeyi.

Yazarlar: Havva nur kara

Neslihan karabaş

Ruveyda karabaş ve ben.

PUSLU KITALAR ATLASI

 

 Türk edebiyatının kıymetli ve başarılı Post modern eserlerinden biri olan Puslu Kıtalar Atlası'nı okumadığım için hep utanırdım. Bunca zaman neden erteleyip okumadığıma bir anlam veremesem de kitabı beğendiğimi söyleyebilirim. Öykü içinde öykü şeklinde ve muhteşem kurgularla ilerleyen bu kitapta baş kahramanımız Uzun İhsan Efendi. Kahramanımız evinden bile çıkmayarak sadece düşleriyle bir gezintiye çıkar ve bu gezintiler sonucunda eserin adı oluşur: Puslu Kıtalar Atlası. Uzun ihsan efendinin Descartes’in “düşünüyorum öyleyse varım.” felsefesinden yola çıkarak “ben düşünüyorsam siz varsınız.” Diyor ve düşünmeye başlıyor. Düşlediği şeyleri bir bir not ediyor ve oğlu Bünyamin’e bu defteri veriyor.

 Defterle birlikte bir yolculuğa çıkan Bünyamin’in başına gelen ilginç olayları okuyoruz. Kâh yeniçerilerle, dilencilerle kâh kerpetenle diş çeken ve boşluğa inananlarla ilerleyen sürükleyici bir roman. Babası neyi düşlediyse ve not ettiyse Bünyamin’in başına da bizzat aynı olaylar geliyor. Bundan ötürü kitabın bazı yerlerinde acaba uzun ihsan bir oğlu olduğunu mu düşledi? Bünyamin gerçekte yok mu? diye düşünebilirsiniz. Asıl heyecanı da burada zaten. Bir sonraki cümlede bile ne olacağını tahmin edemeden, ters köşelerle çevrili bir kurguya kapılıyoruz. Gerçeklik algınızı sorgulatan ve pek çok şeyin üzerine düşündürten felsefi bir roman diyebiliriz. Okudukça ufkunuz genişleyecek ve olayların gidişatını merak edeceksiniz. Keyifli okumalar.

                                                  ALINTILAR:

1-“Bu dünyada insanların korktuğu tek şey öğrenmekti. Acıyı, susuzluğu, açlığı ve üzüntüyü öğrenmek onların uykularını kaçırıyor, Bu yüzden daha rahat döşeklere, daha leziz yemeklere ve daha neşeli dostlara sığınıyorlardı. Dünyaya olan kayıtsızlıkları bazan o kerteye varıyordu ki, kendilerini altın ve gümüşten, zevk ve safadan, lezzet ve şehvetten bir âlem kurup, keder ve ızdırap fikirlerinin kafalarına girmesine izin vermiyorlardı. Oysa uzun İhsan Efendi dünyanın şahidi olmanın gerçek bir ibadet olduğunu sık sık söylerdi. Her insan şu ya da bu şekilde dünyayı okumalıydı. Kur'an'ın kendisi peygamberin dünyayı nasıl okuduğuna bir örnekti ve onun ardında giden herkes dünyayı onun gibi okuyup şehadetlerini yazmalı ve bunları başkalarına aktarmalıydı. Dünyaya şahit olmanın yolu ise maceranın kendisinden başka bir şey değildi. Yaşanılanlar, görülenler ve öğrenilenler ne kadar acı olursa olsun macera insanoğlu için büyük bir nimetti. Çünkü dünyadaki en büyük mutluluk bu dünyanın şahidi olmaktı.”

2-“Düşlere dokunmak mümkün olabilir mi?”

3-“Zaten görülen ve görülmeyen bütün düşler, bu karanlığın ta kendisi değil miydi?”

4-“Ey kör! Aç gözünü de düşlerden uyan. Simurgu göremesen de bari küçük bir şerçeyi gör. Kaf dağına varamasan bile hiç olmazsa evinden çıkıp kırlara açıl."

TUĞBA DOĞAN- NEFASET LOKANTASI

 

 Kitap 3 bölümden oluşuyor: 1.bölümde Türkiye’den gidecek olan Salih için nefaset lokantasında bir veda yemeği veriliyor. 2.bölümde Salih’in sevgilisi nihanla olan ilişkisi anlatılıyor.3. bölümde de Salih’in çocukluğundan bahsediliyor.

 Kitap nefaset lokantasının sahibi Afitap hanımın Salih’e veda yemeği vermesiyle başlıyor. Salih müdavimi olduğu bu lokantada yemeğini yerken Afitap Hanım mutfakta ani bir şekilde ölüyor.  Cenazeye katılanlar hayatlarında belki ilk defa şahit oldukları bir eşekarısı istilası yaşıyorlar. Salih Afitap hanımın miras olarak lokantayı kendisine bıraktığını öğreniyor. 16 yıldır çalıştığı gazeteden bir arkadaşı yüzünden kovulan Salih ne yapacağını bilemediği bir lokantayla kalakalıyor.

 2 yıllık sevgilisi olan nihanın intihar haberini alan Salih, kendisini ölümle aldatılmış gibi hissediyor. Varoluşsal sancılar çekiyor ve buralardan gitmek istiyor.  Roman ilerledikçe anlıyoruz ki Salih sadece işten kovulduğu ve ülkenin durumunu beğenmediği için değil, hayatta tutunacak dallarını; annesini ve çok sevdiği nihanı kaybettiği için gitmek istiyor. Afitap hanımın ölümüyle gidişini ertelemek zorunda kalan Salih bu süreçte geçmişini hatırlıyor. Kalbi düşünüyor ve çocukluk yıllarında annesiyle geçirdiği zamanları hatırlıyor. Babasının metresi olan annesini, eve çok sık gelemeyen babasını ve kendi icat ettiğini söylediği yağekmekşekeri hatırlıyor.

Çocukluktan itibaren anne ve babasız büyümek zorunda kalan Salih, çok eğlendiği Nihanı da işini de kaybedince gidemediği bu ülkede kalmayı da beceremiyor.  Çözemediği sorunlarıyla, peşini bırakmayan geçmişiyle ortada kalıyor. Kaybettikleri yüzünden gitmek isteyip de gidemeyerek kendini cezalandırıyor Salih. Bir nevi intihar ediyor.

Çokça sorgulamayla ve monologlarla dolu bir kitaptı. Neredeyse her yerin altını çizdim. Salih tüm kitap boyunca Brezilya’ya gidemedi belki ama geçmişine doğru adım adım gitti. Asıl gitmesi gereken yerin kendi derini olduğunu öğrendi.  Ne kadar acı verirse versin geçmişte yaşanan her şeyin bir gün hatırlanmak için kapalı kutulardan-hafızadan- çıkabileceğini gösterdi. Gidebilmeyi değil hatırlamayı değerli kıldı.

Tuğba Doğana verdiği bu güzel eserden ötürü çok teşekkür ediyorum.

ALINTILAR:

"Dünyayı anlamaya ilk heves ettiğinde çok okuma, çok düşünme kafayı üşütürsün dediler. Direnip devam ettiyse ergenliğinde şuna bak, çıktığı kabuğu beğenmiyor dediler. Devam edip yetişkin olduğunda ne oldu hani o kadar kitap okudun bir baltaya sap olabildin mi, bak şimdi tutunamayanları oynuyorsun dediler. Kimse bütün değerlerin ucuzlaştığı bir ortamda tutunmanın en iyi ihtimalle onursuz bir beceri olduğundan bahsetmedi."

"Dünyadan alacağı olduğunu düşünenle dünyaya verecekleri olduğunu düşünenlerin farkı, sadece baktıkları yerin farkı, onlar dünyanın umrunda değil, dünya dünya olmaya, hep aynı şekilde dönmeye devam ediyor ama bir tek devran bir türlü dönmüyor."

"Varoluşu anlamsız bulanları anlamıyordu. Ona göre varoluşun sorunu nihayetinde anlamsız değil aşırı anlamlı olmasıydı. Katlanması zor olan da anlamsızlığı değil sonsuzcasına uzayıp giden anlamlarıydı."

"Böyle yaşamaktan yoruldum. İşte bundan gideceğim ben. Buradan. Bu zehirlenmiş topraktan."

“Sen hiçbir zaman gerçekten gitmek istemedin. Sen sana gelinsin istedin.”

Herkesin bir gizli nakaratı vardır. Ömrü boyunca gizliden hep onu söyler.

Benim hayatım bu değil, olamaz. Bir gün bir şey olacak, bir şey kökten değişecek ve gerçek hayatım başlayacak, ben de onu yaşayacağım, yaşarken de diyeceğim ki hah işte buydu.

“Hayatın boyunca kimseye efendim deme oğlum. İnsan efendi değildir.”

"Kıyamet bile tam kopamıyor. Ya da belki kıyamet aslında böyle bir şeydir. Bir seferlik, devasa ve kimseyi kayırmayan felaket değil de gündelik hayatın içinde devam eden, garip, minik düzensizlikler olarak çalışan, her gün yeni bir yere sinip orayı halleden bir şeydir."

“Sevgiyi anlamanın tek yolu sevmektir. Ölümü anlamanın tek yolu ölmektir. Bu düşünce acı yaratıyorsa da acı, hissizlikten iyidir.”

"Pişmanlık ve utanç bizi insanlaştırır."

Kimse yola çıkarken olduğu halde kalmadı. Mazlumlar zalim, âşıklar hain, mücahitler müteahhit ve gariban galip oldu. Hayaller hüsran, hayatlar berbat oldu.

İnsanın evi kitaplarının olduğu yerdir.

“İnsan hayatı boyunca sadece acıyı ve kaybı yaşar.”

“Önce niyetler zehirlendi. Sonra sözler ve eylemler zehirlendi. Arada kelimelere saldırıldı ve kelimelerin ruhları zedelendi. İnsanlar ahmaklaştıkça ahmaklaştı. Hiçbir şey yapamadık. İçinde durarak ve bedenlerimizi yakalamasına izin vererek büyük bir çürüme tarihi yarattık.”

"Hiçbir şeye geç kalınmaz, her şey kendi zamanında olur."

MUTLU ÇİKOLATALAR

 

 Mutluluk, TDK’de “Bütün özlemlere eksiksiz ve sürekli olarak ulaşılmaktan duyulan kıvanç durumu, ongunluk, kut, saadet, bahtiyarlık, saadetlilik” olarak tanımlanıyor. Mutluluk aynı zamanda göreceli bir kavram. Sizin mutluluk duyacağınız bir şeyden başkaları keyif duymayabilir.

 Mutlu olmanın da pek çok yolu vardır. Örneğin; endorfin ve serotonin hormonu salgılanmasını sağlayan çikolatayı yiyerek mutlu olabilirsiniz. Sevdiklerinize de çikolata ikram ederek onların mutluluğunu paylaşıp siz de mutlu olabilirsiniz. Çikolatalar da mutlu mudurlar acaba? Bu tartışılır fakat çikolata mutluluğun temel bir simgesidir.

Çikolata dışında da mutlu olmanızın pek çok yolu vardır. Kendinize zaman ayırıp yaptığınız herhangi bir şey de sizi çok mutlu edecektir. Özenerek hazırladığınız bir yemek tabağı, saatlerce okuduğunuz bir kitap, uzun uğraşlar sonucu çizdiğiniz bir resim, dinlediğiniz bir şarkı, kendinizle çıktığınız bir yürüyüş ve daha pek çok şey size mutluluk getirecektir. Önemli olan ufacık şeylerden bile alabileceğimiz haz duygusunu bulmak ve bulduğumuz şeyin üzerine gitmektir. Bugün siz mutlu ve pozitif bir insan olduğunuzda çevrenizin de zamanla aynı ölçüde değiştiğini göreceksinizdir.

Günlük hayatın keşmekeşi sırasında unuttuğunuz ve aslında büyük bir şükür sebebi olan şeylerin farkına varın. Büyük mutlulukların ufacık şeylerin ardında olduğunu ve ulaşmanın hiç de zor olmadığını bilin. Kendinize zaman ayırıp sizi ne mutlu eder bunu öğrenin. Size göre olan mutluluğu bulun ve keyfini çıkarın. İşte o zaman hayat size hiç beklemediğiniz anda bir kutu çikolata bahşedecektir. Afiyet olsun🙂

 

8 MART DÜNYA KADINLAR GÜNÜ

  Günün anlam ve önemine binaen bir kere daha kadınlardan bahsedeceğim. Turgut Uyar'ın çok sevdiğim “Kaçak yaşama yergisi” şiirinde “Akşamları eve hep arka sokaklardan dönüyorum.” Diye bir mısra var. Bu şiiri pek çok kez okumama rağmen ilk kez farklı bir bakışla okuduğumu itiraf etmeliyim. Akşamları eve arka sokaklardan dönemeyen 21.yüzyıl kadınlarının bakışıyla, otobüste tek kalmamak için iki veya üç durak önce inip tedirginlikle evlerine yürüyen kadınların bakışıyla ve evde tek kaldıklarını belli etmemek için kapısına erkek ayakkabısı bırakan kadınların bakışıyla, yani 21.yy’da bir şekilde hayatta kalmaya çalışan kadınların bakışlarıyla okudum. Bu bakış açısı tokadını öyle bir savurdu ki yüzüme aslında güçlü görünmeye çalışan, kendi ayaklarının üzerinde durabilmek için mücadele veren benim gibi pek çok kadın arkadaşımın, toplumsal olarak nasıl psikolojik bir baskıya maruz kaldığını bir kez daha görmüş oldum. Halihazırda yapılan cinsiyet ayrımcılıkları, dış görünüş üzerinden oluşturulan güzellik algıları ve bunun gibi pek çok şeye-maalesef- sadece kadın olduğu için maruz kalan çok insan var. Günlük hayatlarında verdikleri çabalar yetmiyormuş gibi bir de böylesine gereksiz tabuları yıkmak için kendilerini hırpalıyorlar.

  Biz de geceleri yürüyüş yapabilelim veya bir yerden dönerken tedirgin olmayalım. İstediğimizi yapabilelim, kimsenin saçma güzellik standartlarına takılmayalım. Tacize ya da tecavüze uğrama ihtimalinin gölgesinde kendimizden ödün vererek yaşamak zorunda kalmayalım. Hiçbir kadın şiddete uğramasına rağmen çocukları için susmak zorunda kalmasın. Elinin hamuruyla, bileğinin ve yüreğinin gücüyle pek çok kadın gönlünce yaşamaya devam edebilsin. Bir kadın kendi hemcinsine aşağılayıcı ithamlarda bulunmasın.’ Kadın kadının yurdu’ olsun. Kız çocukları zorla evlendirilmesin. Namus kavramı sadece kadın üzerinden konuşulmasın. Mutsuzluk ve güvensizlik üzerine kurulu evliliklerinde kadınlarımız aile evine dönmeye utanmasın. Hiçbir kadın nişanlısı, eşi, sevgilisi, iş arkadaşı, babası, abisi veya hiç tanımadığı biri tarafından canice öldürülmesin. Gördükleriniz ve duyduklarınız karşısında siz de sessiz kalmayın ve çocuklarınızı da bu bilinçle yetiştirin. Bir daha hiçbir şiddet, cinayet ve vahşet olmaması dileklerimle…

 Turgut Uyar’ın muhteşem şiirine rağmen akşamları eve hep arka sokaklardan dönemeyen 21. Yüzyıl kadınlarına ithafen …

SAHAFLIK KÜLTÜRÜ

 

 Sahaflar ikinci el ve eski kitapların alınıp satıldığı kitapçılardır.  Dilimize Arapça olan sahife kelimesinden geçmiştir.  14-15. Yüzyıllarda Bursa ve Edirne’de gelişmeye başlayan sahaflık İbrahim Müteferrika’nın matbaayı bulmasıyla taçlandırılmıştır. Kitapların basılmasıyla okurlar koleksiyon yapma imkanları bulmuştur. Yapılan bu koleksiyonlar zamanla okurun vefat etmesiyle sahaflara bağışlanmaya başlamıştır. Bağışlanan ve takas edilen ikinci el kitaplar, kâğıt toplayıcılarının buldukları romanlar, sahafların genellikle kitaplarını temin etme yollarıdır. Günümüz sahafları test kitapları, posterler, plaklar ve pullar gibi koleksiyonluk ürünler satsalar bile sahaflığın eskiden beri süregelen kültüründe aslında eski kitapları satmak vardır. Günümüzde eski ve değerli kitapları talep eden olmadığı için -olsa da ekonomik anlamda gücü yetmediği için- sahaflar kiralarını ödeyebilmek ve geçinebilmek adına test kitapları ya da antika ürünler satmak durumunda kalıyorlar.

 Sahaflıkta ve okurlukta ortak olarak en zorlanılan yerlerden bir tanesi de ekonomidir. İnsanlar hayatlarını idame ettirebilmek için mesleklerinin kültürünü bozguna uğratmak zorunda kalıyorlarsa burada işçi sınıfının yapabileceği pek de bir şey görünmüyor. Sanatı, zanaatı ve mesleklerin özünü korumak için elini taşın altına koyacak eski kültürlere sahip çıkacak birileri ne yazık ki bulunmuyor. Halbuki başka hayatların hikayelerini kendimizinkine eklememize yardımcı olan en kıymetli etken sahaflardır. Sahafların kendilerine has selüloz kokusu içeri girdiğiniz anda sizi başka diyarlara alır götürür.

 ‘Sahaf esnafı çoğunlukla yazma ve değerli kitap satan, derin kitap bilgisi ve ilmi olan, müşterisinin ihtiyacını gideren, ehline ehliyetle deva bulan bir ticaret erbabıdır’. Sahaflar Şeyhi Muzaffer Ozak'ın bir sözü vardır. “Sahaflık, ölenlerin kitaplarını alıp, ölecek olanlara satma sanatıdır.”  Ülkemizde pek çok yerde sahaflar çarşısı bulunmaktadır. İstanbul’da Beyazıt sahaflar çarşısı ve Beyoğlu Aslıhan çarşısı en bilinenleridir.  

 Son olarak araştırmalarım esnasında sahaflar belgeselinde duyduğum bir sözü paylaşmadan edemeyeceğim: “Kitabın üç büyük düşmanı vardır; ateş, su ve kadın.”  Bu sözün kullanılış biçiminde profesörlerin eve çok kitap aldıkları için eşlerinin kıskanmaları ve onlar öldükten sonra da kitapları hemen satmak istemeleri örnek olarak verilmiş. Her ne olursa olsun böylesine genel ve cinsiyetçi bir tanım çok yanlış. Okumayı seven, kitaplarda kendini bulan ve sahaflık yapan kadınlar da var. Örneğin İskenderiye kütüphanesinin yakılmasını önlemeye çalışan Hypatia bilge bir kadındı. Yani kadınlar kitapların düşmanı değil ancak dostu olabilirler.  Kitaplar söz konusu olduğu zaman kadınlar ve erkeklerin ayrımcılığa uğraması söz konusu bile olamaz. Kitap kendi bünyesinde cinsiyet barındırmaz.  

   Sahaflık kültürünü devam ettiren , Sorduğum bütün sorulara cevap veren ve her gittiğimde içten bir sıcaklıkla beni karşılayan Hakan Aktaş’a ve Serkan Aktaş’a teşekkürlerimle….

 

GAUGUİN: VOYAGE TO TAHİTİ (FİLM İNCELEMESİ)

     Sanat tarihinde sıkça adı geçen ünlü ressam Paul Gauguin’in hayatının bir dönemi filmde anlatılıyor. Fransa’da doğan ressamın evlenip beş çocuğunu ardında bırakıp gitmesinden sonraki yolculuğunu izliyoruz.

 

   Gauguin resim yaparak para kazanamaz ve ailesini bırakıp Tahiti’ye gider.  Burada bambudan küçük bir kulübede resim yaparak yaşamını sürdürür. Yaptığı resimleri satması için eşine postalar. Birkaç ay sonra eşinden gelen mektupta eserlerinin hiç satılmadığını öğrenir. Mecbur kalarak hamallık yapar. Tehura isimli yerli bir kadınla evlenir ve genellikle onu çizer.  Bir gün kalp krizi geçirir ve hastaneye kaldırılır. Doktoru Fransa’ya geri dönmesini ve sağlıklı beslenmesini söyler. Son zamanlarda halktan Tehura’nın kendisini aldattığına dair haberler duyar. Artık Tahiti’de yaşamasının bir anlamı kalmamıştır. Tek başına Fransa’ya geri döner.  

Film bu esnada bitiyor ve ressamın Tahitiye tekrar gitmesine rağmen Tehurayı bir daha hiç göremediğini söylüyor.  Filmde ve gerçek hayatta ressam hiçbir eserinden gelir elde edemezken öldükten sonra eserleri milyon dolarlara satılıyor.

Ressamın sanat anlayışına ve resimlerine filmde çok değinilmemiş. Gauguin’in ve Tehura’nın aşkı daha yoğun gösterilmiş. Özellikle sanat anlayışı için izlemek istiyorsanız zaman kaybedeceksinizdir. Paul gauguin’in sanat anlayışı için Prof. Dr. Ayla Ersoy’un Gauguin’i anlattığı programı izlemeniz daha faydalı olacaktır.

 Gauguin’in yaptığı  bazı tablolar:

KURTLARLA KOŞAN KADINLAR

 

  Merhabalar. Bugün 25 yılda tamamlanmış bir psikanaliz kitabını anlatacağım. İçinde hem mitolojiyi hem de psikolojiyi barındıran,16 ayrı öyküden oluşan bir kitap. Bu 16 bölümü birbirinden bağımsız olarak da okuyabilirsiniz.

  Yazarın bütün bir kitap boyunca tatlı tatlı yüzümüze çarptığı şey aslında içimizde bir köşede saklanmış olan vahşi kadındır.’ Kurtlarla kadınlar arasında vahşilikleri, zarafetleri ve içinde yaşadıkları topluluğun üyelerine duydukları bağ açısından psişik(ruhsal) bir benzerlik vardır.’ der yazar. Kısaca kadın doğayla iç içe olduğunda kendi içindeki vahşi kadın arketipini bulma olanağına erişir. Kendisinin yapabileceklerini gören ve inanan kadının elinden kurtulamayacak hiçbir şey yoktur. Tıpkı kitabın başındaki kemiklere şarkı söyleyen kadın gibi. Bu kadın ‘la lobadır.’ Kemiklere şarkı söyleyen kurt kadındır.  Çölden topladığı kemikleri birleştirip onlara büyük bir ilgi ve özenle şarkı söyler. Bir gün neredeyse bir kurdun bütün iskeletini toparlamıştır ki kurt bir anda ete kemiğe bürünür. La Loba’nın gözleri önünde ormana doğru koşmaya başlar. Kurt ay ışığının altında koşarken anında çok güzel, upuzun saçları olan ve özgürce ufka doğru koşarak kahkahalar atan bir kadına dönüşür. Bu mitolojik kurt kadın öyküsü kitaptaki en etkileyici öykülerden sadece bir tanesi. Eğer diğer öyküleri de merak ediyorsanız, içinizdeki vahşi kadını aramaya çıkmak istiyorsanız kendinize verebileceğiniz en muhteşem hediye bu kitaptır. Annenize, ablanıza, teyzenize ya da evlenecek bir yakınınızın çeyizine de ideal bir hediye olacaktır.

 

 KİTAPTAN ALINTILAR:

 “Biz olmadan vahşi kadın ölür. Vahşi kadın olmadan da biz ölürüz. Gerçek hayat için her ikisi de yaşamalıdır.”

 “Psikanalitik öğüt mü istiyorsunuz? Gidin kemik toplayın.”

“Çocuklarını istismar eden ana babalara yalnızca "katı" denildiği; iliklerine kadar sömürülen kadınların ruhsal yaralanmalarına "sinir krizi" adı verildiği; sımsıkı korselere sokulan, sımsıkı gemlenen ve sımsıkı dizginlenen kız ve kadınların "edepli", "zarif" görüldüğü bir zamandı ve hayatın sayılı anlarında yakalarını kurtarmasını beceren diğer kadınlar ise "kötü" damgası yediler.”

"Kişinin istediği şeyleri araması asla bir hata değildir. Asla."

"Dibe vurmak, son derece acı verici olsa da aynı zamanda tohum ekmenin zeminidir."

"Her eylem, başka her şeyden önce, tini güçlendirmekle işe başlar."

“Eğer size bir ara meydan okuyan, işe yaramaz, şımarık, kurnaz, asi, itaatsiz, isyankâr denmişse, doğru yoldasınız. Vahşi kadın, yakınlardadır.”

                     

“Kadınlar yirmili yaşlarına gelmeden önce bin kez ölmüşlerdir. Şu ya da bu yöne gitmişler ve engellenmişlerdir. Engellenmiş umutları ve düşleri de vardır. Aksini söyleyen hala uykudadır.”

“"Günümüz kadını, bulanık bir etkinlikler yumağına dönüşmüş durumda, herkes için her şey olmaya koşullandırılmıştır."

"Kadınlar, gerektiğinde hapishane duvarlarına mavi gökyüzünün resmini çizebilirler."

"Güçlü olmak, kas geliştirip şişirmek anlamına gelmez. İnsanın, kaçmadan kendi tanrısallığıyla buluşması, kendi kafasına göre vahşi doğayla iç içe bir hayat yaşaması anlamına gelir. Öğrenebilmek, bildiklerimize katlanabilmek anlamına gelir. Dayanmak ve yaşamak anlamına gelir."

KORSAN KİTAP

 

   Bu yazımda korsan kitap ve orijinal kitabı ayırt etme yollarını, korsan kitapların neden alınmaması gerektiğini anlatmaya çalışacağım. Umarım bu konu hakkında bilgisi olmayan ya da bilgisi olup da dikkat etmeyenlere yardımcı olabilirim.

 Korsan olan her şeyde olduğu gibi korsan kitaplarda da çok büyük bir emek hırsızlığı var.  Yazarın, editörün, çevirmenin ve matbaada çalışan işçilerin kitap üzerinde verdiği emek hiçe sayılıyor.  Maalesef ki sahte bandroller ve bir fotokopi makinesiyle korsan kitap basımı oldukça kolay. Sahaflarda ve bazı internet sitelerinde de korsan kitap satışı bilinçsizce devam ediyor. Peki bu korsan kitap tuzağına düşmemek için ne yapmalıyız?

 Öncelikle bir kitabın korsan olup olmadığını kontrol etmenin aşamalarını anlatacağım. Şimdi elinize bir kitap alın ve kitabınızın arkasındaki bandrole dikkatlice bakın. Bandrolün üzerinde kitabın basım tarihi yazmalıdır. Kitabın ilk sayfasında baskı adedi ve basım tarihi bölümünde yazan tarihle bandrol üzerindeki  tarih aynı olmalıdır. ( bazı kitaplar- istisna olarak- bir yıl sonra basılmış gibi görünebilir. Bu yayınevinden kaynaklı bir durumdur.) Eğer bandrolle kitap üzerindeki tarih eşleşmiyorsa hemen korsan olduğunu söyleyemeyiz. Emin olmak için bir yöntem daha var. Bandrole zarar vermeden bir ucundan hafifçe kaldırarak çıkartmayı deneyin.   Eğer bandrol kitaptan çıkarken üzerinde gri parçalar bırakarak çıkıyorsa kitabınız orijinaldir. Fakat hiçbir iz bırakmadan kolay ve pürüzsüz bir şekilde çıkıyorsa elinizde korsan kitap tuttuğunuzu bilmelisiniz.  

     Korsan kitap çoğunlukla kendini belli eder. Kitabın kapak kalitesi, sayfaların kalitesi, yazı kalitesi, yamuk ve karışık baskı olup olmaması, beşinci sayfadan otuzuncu sayfaya atlaması ve fotokopi gibi görünmesi korsan bir kitabı ele verir. Piyasaya sürülen korsan kitapların ucuz olduğu için çok rağbet gördüğünü söyleyebiliriz. Ama bir kitabın ucuz olması korsan olduğu gerçeğini değiştirmez. Orijinal kitapların çok pahalı olduğunu söyleyip bilerek korsana yönelen veya bilmeden korsan kitap alanlar var. Maalesef ki orijinal kitapların çok pahalı olması üzücü bir durum. Okuma oranlarını da çok etkiliyor ama ucuz olduğu için korsan kitap almak yerine kütüphaneden ücretsiz okuyabilirsiniz ve paranızı da haksız bir kazanca vermemiş olursunuz. Korsan kitaplar ekonomik açıdan da pek çok sıkıntıya yol açıyor. Merdiven altı kitap basan yerler doğal olarak yayınevi ve yazarın ödediği vergiyi ödemiyorlar çünkü yasal olarak da bir kayıtları bulunmuyor. Siz korsan bir kitap aldığınızda ödediğiniz para yazara ve yayınevine bölüştürülmemiş oluyor. Bu durum da ekonomide bir açık yaratıyor.

 Bilinçli olup ödediğimiz paraların hak sahiplerine gidip gitmediğine yukarıda bahsettiğim yöntemlerle bakabilirsiniz. Kültürel üretimi desteklemek için korsan kitaba hayır!

KORSANA HAYIR!

Bir delinin hatıra defteri

 

 43 NİSAN 2000

 Yazı memuru olan Aksenti İvanoviç memur maaşıyla üzerine yeni bir palto bile alamamaktadır. İşyerindeki müdürünün kızına âşık olur fakat aşkına karşılık bulamaz. Kavuşamamakla birlikte bir de kendisini İspanya kralı zanneder. Aksenti İvanoviç içten içe delirmeye başlar. 

 Bu delilik Gogol'un kitaplarının sansür kurulundan geçebilmesinde büyük rol oynar. Çünkü Gogol kitaplarının alt metninde Rusya'nın memur-devlet ilişkisini ve ekonomisini gizliden gizliye eleştirir. Bu eleştiriyi bir delinin ağzından yapıyormuş gibi gösterdiği için kitapları günümüze kadar ulaşabilmiştir. Gogol'un yaptığı bu strateji o kadar dâhiyanedir ki o dönem yazarlarına ilham olur. Dostoyevski " Hepimiz Gogol'un paltosundan çıktık. " diye boşuna söylememiştir. 

                KİTAPTAN ALINTILAR:

• " Çarpık bir buruna değil, sakat ve sahte bir ruha gülelim."
• “Ama bu dünyada hiçbir şey kalıcı değildir. Mutluluk, bir kez geldikten hemen sonra azalır. Biraz zaman geçince bitmeye yüz tutar.”
• " İnsanın her şeyden bezmesi modern bir hastalıktır."
• “Bana göre, düşünceleri, duyguları ve izlenimleri başkalarıyla paylaşmak dünyadaki en büyük mutluluklardan biridir.”

TİYATRO (25.08.2021)

Erdal Beşikçioğlu'nun büyük bir emek vererek oynadığı tiyatroyu canlı izlemek unutulmazdı. Tek başına 75 dakika boyunca bir deliyi oynadı ve seyirciye de deliliğini hissettirdi. Sergilediği performanstan ötürü Erdal Beşikçioğlu'na ve büyük zorluklar altında yazdığı kitap için de Gogol'a saygılarımı sunuyorum.

(Burundan bu kadar çok bahsedilen kitapta ve tiyatroda, gösteri başlamadan yarım saat önce burnumun kanamasını da bir işaret olarak algılıyorum. Deliliğin tesadüf olmadığının bir işareti….)