KAN BAĞIŞI DETAYLI ANLATIM (Blood donation)

 

  Kızılay; kan bağışı da dahil olmak üzere pek çok gönüllülük faaliyetlerini sürdüren bir kuruluştur. Kızılay hiçbir ayrım gözetmeksizin her canlının yardımına koşan, anlayışı, dostluğu ve saygıyı pekiştiren bir kurumdur.

 Bir önceki yazımda (https://karavandakikadin.blogspot.com/2021/12/bedava-soda-icmek-ister-misiniz.html) kan bağışının biraz daha vicdani ve duygusal bir yönünden bahsetmiştim. Bugün kan bağışı aşamalarını anlatıp biraz da olsa içinizdeki endişeleri silmek istiyorum. Korkulacak bir durum olmadığını göstermek için detaylı anlatım yapacağım. Bahsettiğim tüm bu detaylardan ve açıklamalardan sonra hala aklınızda bir soru işareti kaldıysa https://www.kanver.org/ adresine giderek bizzat Kızılay’ın kendi sitesinden bilgi alabilirsiniz.

  Öncelikle 18 yaş üstü, 65 yaş altı ve 50 kg üzerinde sağlıklı bir birey olduğunuzu varsayıyorum. Kendi rızanızla kan bağışı yapmak için herhangi bir kan alma birimine gidiyorsunuz. Kan bağış merkezimize tok karnına ve nüfus cüzdanınızla birlikte geliyorsunuz. Form doldurma alanına geçerek size özel bilgilerin bulunduğu kan bağışçı formunu dolduruyorsunuz. Formu eksiksiz bir şekilde doldurduktan sonra doktor muayenesi ve kan alımı için doktor ve hemşirelerimizin bulunduğu alana geçiyorsunuz. Bu alanda hemoglobin değeri, tansiyon ve ateş gibi vital ölçümleriniz yapılıyor. Doktor muayenesinden sonra eğer kan vermeye uygunsanız kan alımı için sedyelere geçiyorsunuz. Burada kolunuza bir turnike takılıyor ve dirsek çukurunuzdan damar yolu açılıyor. İlk önce test tüplerine daha sonra ana torbaya kan dolduruluyor.  480 ml kan torbaya dolduktan sonra damar yolunuz çıkarılıyor ve bölgeye bası uyguluyorsunuz. 5-10 dk. ikram ve istirahat alanlarımıza geçip dinleniyorsunuz. Bu esnada Kızılay maden suyu ve bisküvi ikram ediliyor. İşlemlerin tamamı bittikten sonra kendinizi iyi hissediyorsanız gidiyorsunuz. Verdiğiniz kan HIV, HEPATİT B-C, SFİLİZ ve kan grubu testlerine sokuluyor. Eğer herhangi bir sorun yoksa düzenli bağışçı olabiliyorsunuz. Erkekler 3 ayda bir, kadınlar 4 ayda bir kan bağışlayabiliyorlar.

Kan bağış işlemi tamamen bittikten sonra dikkat etmeniz gereken bazı noktalar var. Örneğin; kan bağışından sonra 2 saat boyunca sigara içmemeniz gerekir. (baş dönmesi, mide bulantısı şikayeti yapabileceği için) bağış yaptığınız kolunuzla ağırlık kaldırmamanız gerekir. Bağıştan sonraki ilk dört saat boyunca bol sıvı almanız önerilir (alkol hariç). Spor faaliyetlerinize ara vermelisiniz. Aşırı sıcak ortamlarda bulunmayınız (hamam, sauna vb.) eğer pilot, ticari araç şoförü, tehlikeli madde operatörüyseniz kan bağışından sonra 24 saat işinize ara vermeniz gerekir. Herhangi bir baş dönmesi veya baygınlık belirtisi hissederseniz: bir yere uzanın veya başınızı iki dizinizin arasına alacak şekilde oturun.

Eğer artık Kızılay’a düzenli bağış yapmak isterseniz Kızılay size: 10 kez bağış yaptığınızda bronz madalya, 25 kez bağış yaptığınızda gümüş madalya, 35 kez bağış yaptığınızda altın madalya ve 45 kez bağış yaptığınızda plaket takdim ediyor. “14 Haziran dünya gönüllü kan bağışçıları Günü’nde madalya ve plaketleriniz veriliyor.

 Kan bağışı endişeleneceğiniz ve gözünüzde büyüteceğiniz bir şey değildir. Üstelik sadece 15 dakikanızı ayırarak tanımadığınız 3 kişinin hayatına dokunmak size tarif edilemez duygular ve deneyimler katacaktır. 

Kimler Kan Veremez?

1. Hepatit B (Hiçbir zaman kan veremezler)
2. Hepatit C (Hiçbir zaman kan veremezler)
3. AIDS (Hiçbir zaman kan bağışı yapamazlar)
4. Sıtma (Tedavinin sağlanmasından 3 yıl sonradan itibaren kan verebilirler)
5. Frengi geçiren hastalar, iyileşmeden 1 yıl sonra kan verebilirler.

Tüberküloz ve Daha Pek Çok Hastalığı Bulunanlar

1. Creutzfeldt-Jacob hastalığı olanlar, hiçbir zaman kan veremez.
2. Chagas Hastalığı ( Alınan kan sadece fraksinasyon amaçlı kullanılabilir)
3. Tüberküloz (Tedavinin sağlanmasından 5 yıl sonra kan verebilirler)
4. Diabet (İlaç kullanmayan veya ilaç kullandığı halde, kan şekeri regüle edilmiş olanlar kan verebilir)
5. Anemi (Anemi teşhisi konmuş kişiler kan bağışçısı olamazlar)
6. Gebeler kan veremez. Doğum veya gebeliğin sonlan(dırıl)masından 6 hafta sonra kan verebilirler.
7. Koroner kalp hastalığı, angina pektoris, ciddi kardiyak aritmi, serebrovasküler hastalıklar, arteriyal tromboz veya rekküren venöz trombozu olan kişiler kan veremezler.
8. Allerji ( Astım hastaları kan veremez. Polen allerjisi olanlar ise, sadece allerjileri oldukları dönemde kan veremezler.)
9. Otoimmün hastalığı olanlar kan veremezler.
10. Kanama diatezi (Kanama eğilimi) olanlar ömür boyu kan veremezler.
11. Bronşit (Kronik bronşit hastaları kan bağışı yapamaz)

Epilepsi gibi Sinirsel Hastalığı Bulunanlar

1. Kronik nefrit ve pyelonefritli hastalar kan veremez. Akut glomerulonefrit geçirmiş olanlar ise, iyileşmeden 5 yıl sonra bağış yapabilir.
2. Malign (Habis) hastalığı olanlar, gönüllü donör olarak kabul edilmezler.
3. Brusella almış olanlar, tam iyileşmeyi takiben iki sene sonra kan bağışı gönüllüsü olabilirler.
4. Epilepsi hastaları, kan veremezler.
5. Osteomyelit geçirmiş hastalar, tam düzelmeden 5 yıl sonra kan verebilirler.
6. Cerrahi: Büyük ameliyatlardan sonra 6 ay boyunca kan bağışı alınmaz.Mide rezeksiyonu geçirenler ise, hiçbir zaman donör olamazlar.
7. Transfüzyon: Kan veya kan ürünü alan donörler, 1 yıl boyunca kan veremezler.
8. Attenüe virus aşısı yapılmış olanlar 3 hafta kan veremez.( Su çiçeği, sarı humma, kızamık, kızamıkçık, oral polio, kabakulak)
9. Ölü bakteri aşısı olanlar, 5 gün donör olamazlar.( Kolera, tifo, antrax)
10. İnaktif virus aşısı ve toxoid alanlar ise 3 gün kan veremezler ( Polio-injeksiyon , influenza, rabies, difteri, tetanoz)