İRAN SİNEMASI

 

 Son birkaç yıldır çok ilgimi çeken İran sinemasından genel anlamda bahsetmek istiyorum. Her türlü baskıya, savaşa, devrimlere rağmen özgün bir sinema oluşturmayı başarmışlar. Filmleri izledikten sonra ne kadar samimi ve doğal olduklarını görüyorsunuz. Tıpkı bizden biri gibiler. Bazı filmler günlük hayatta aniden biri bir kamera çıkarmış ve çekmeye başlamış gibi doğal. İran’ın ünlü yönetmenlerinin de kendine has tavırları olsa gerek sanki filmlerde hiçbir senaryo yokmuş ve oyuncular metin ezberlemiyorlarmış hissi uyandırıyor. Adeta yönetmen oyuncuları bir kenara çekip “Senin oynayacağın karakterin hikayesi bu, sadece oyna.” Demiş.

Alışılagelmiş sinemanın çok dışında duruyor. Hollywood yapımı, klişeleşmiş olmasına rağmen ödül alan pek çok filme taş çıkartır. Öyle de olmuş aslında. Yönetmenler tüm yasaklara rağmen film çekmenin ve yayınlamanın bir yolunu bulmuşlar. En ilginç örneklerinden bir tanesi de Cafer Panahi’nin “Bu bir film değil” adlı yapıtı. Bu eser bir kekin içine gizlenmiş USB bellek ile ülke dışına çıkartılarak yayımlanma imkânı bulmuş ve ödül almış. Zor şartlar altında bile bir şekilde sanatlarını icra etmeye çalışmışlar. Yönetmenlerin çoğu hükümet karşıtı filmler yapmak suçundan hapse girmişler.

Filmlerin çoğunda kadınlar, çocuklar ve aileler anlatılıyor. Bazı filmlerde olduğu gibi paldır küldür olaylar yaşanmıyor aksine gayet sakin ve sanatsal bir izlenim sunuyor. Estetik anlayışları da oldukça farklı. Film bittikten sonra da üzerinde düşünüp sindirmeniz gerekiyor. Size yorumlama hakkı tanıyor. Birçok yönden bizim yaşantılarımıza da yakın olan filmleri izlerken farkına varmadığımız şeyleri görüyoruz.

İran sinemasının ünlü filmleri:

Yakın Plan (Close-Up)

Kirazın Tadı (Taste of Cherry)

Rüzgâr Bizi Sürükleyecek (The Wind Will Carry Us)

Arkadaşımın Evi Nerede? ((Where Is the Friend's Home?)

Bir Masumiyet Anı (A Moment of Innocence): ekmek ve çiçek

Elly hakkında (About elly)

Ve Yaşam Sürüyor

10 (Ten)

Zeytin Ağaçları Altında(Through the olive trees)

Şirin (shirin)

Sonsuzluk ve bir gün

 Bir Ayrılık (A Separation)

Satıcı(the salesman)

 

GAUGUİN: VOYAGE TO TAHİTİ (FİLM İNCELEMESİ)

     Sanat tarihinde sıkça adı geçen ünlü ressam Paul Gauguin’in hayatının bir dönemi filmde anlatılıyor. Fransa’da doğan ressamın evlenip beş çocuğunu ardında bırakıp gitmesinden sonraki yolculuğunu izliyoruz.

 

   Gauguin resim yaparak para kazanamaz ve ailesini bırakıp Tahiti’ye gider.  Burada bambudan küçük bir kulübede resim yaparak yaşamını sürdürür. Yaptığı resimleri satması için eşine postalar. Birkaç ay sonra eşinden gelen mektupta eserlerinin hiç satılmadığını öğrenir. Mecbur kalarak hamallık yapar. Tehura isimli yerli bir kadınla evlenir ve genellikle onu çizer.  Bir gün kalp krizi geçirir ve hastaneye kaldırılır. Doktoru Fransa’ya geri dönmesini ve sağlıklı beslenmesini söyler. Son zamanlarda halktan Tehura’nın kendisini aldattığına dair haberler duyar. Artık Tahiti’de yaşamasının bir anlamı kalmamıştır. Tek başına Fransa’ya geri döner.  

Film bu esnada bitiyor ve ressamın Tahitiye tekrar gitmesine rağmen Tehurayı bir daha hiç göremediğini söylüyor.  Filmde ve gerçek hayatta ressam hiçbir eserinden gelir elde edemezken öldükten sonra eserleri milyon dolarlara satılıyor.

Ressamın sanat anlayışına ve resimlerine filmde çok değinilmemiş. Gauguin’in ve Tehura’nın aşkı daha yoğun gösterilmiş. Özellikle sanat anlayışı için izlemek istiyorsanız zaman kaybedeceksinizdir. Paul gauguin’in sanat anlayışı için Prof. Dr. Ayla Ersoy’un Gauguin’i anlattığı programı izlemeniz daha faydalı olacaktır.

 Gauguin’in yaptığı  bazı tablolar: